Periode tot 1850
Elisabeth Christina Schouten voor de helft eigenaresse van Topibo 1856
"Naauwkeurige naamlyst der plantagien en gronden, in de colonie Suriname". Kroe, Albert van der Amsterdam, 1758-1803, 1784. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2016
Para Creecq. TOPIBO. Beestegrond.
Eigenaars: Boedel A. Nepveu
Administrateurs: F.E. Becker
http://www.dbnl.org/tekst/_sur006179301_01/_sur006179301_01_0074.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Staatkundige Almanach voor den Jaare 1793
Para kreek - Topibo - boedel W.I. Klint
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001182001_01/_sur001182001_01_0049.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1820 (1819)
Topibo
Product: Hout.
Eigenaren: S. Abendanon.
Directeur: H.A. Samsan
Administrateur: S. Abendanon
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001182501_01/_sur001182501_01_0008.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1825(1824)
Topibo
Product: Hout.
Eigenaren: J.H. Franke.
Directeur: J.H. Franke.
Administrateur: J.H. Franke.
(meer info/archiefstukken: 1329 Franke, Jan Harme, 1828 - 1876 (*) - Nationaal Archief, Den Haag, Suriname: Onbeheerde Boedels en Wezen, nummer toegang 1.05.11.13, inventarisnummer 1329 )
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001182701_01/_sur001182701_01_0010.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1827(1826)
Topibo
Product: Hout.
Eigenaren: J.H. Franke.
Directeur: J.H. Franke.
Administrateur: J.H. Franke.
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001182801_01/_sur001182801_01_0053.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1828(1827)
Topibo
Akkers: 1300
Product: Hout.
Eigenaren: J.H. Francke.
Directeur: J.G. Suebeling.
Administrateur: J.H. Francke.
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001182901_01/_sur001182901_01_0007.php?q=topibo#hl1Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1829(1828)
Topibo
Akkers: 1300
Product: Hout.
Eigenaren: J.H. Francke.
Directeur: J.G. Snebeling.
Administrateur: J.H. Francke.
J.G. Snebeling vermoedelijk Johannes Gotlieb Snebeling, overleden op 7 juni 1843 op 40 jarige leeftijd. (bron: "Familiebericht". "Surinaamsche courant". Paramaribo, 06-07-1843. "Familiebericht". "Surinaamsche courant". Paramaribo, 06-07-1843. )
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001183001_01/_sur001183001_01_0009.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1830(1829)
Topibo
Akkers: 1300
Product: Hout.
Eigenaren: J.H. Francke.
Directeur: J.H. Francke.
Administrateur: J.H. Francke.
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1832(1831)
Topibo
Akkers: 1300
Product: Hout.
Eigenaren: J.H. Francke.
Directeur: J.G. Snebeling.
Administrateur: J.H. Francke.
( idem 1833(1832) )
(16842) De Exploicteur, bij het Geregtshof te Suriname, zal Vrijdag den derden Mei 1833 des morgen negen uren, ter Kastelenije van gemeid Geregtshof, publiek bij Executie verkoopen:
De GROND Topibo, cum annex, aan de Para Kreek , aankomende J.H. FRANKE.
Transporten
(20762) Den 19den Junij 1823. Exploicteur bij het Geregtshof,....
Idem. Denzelven, aan H. SCHOUTEN, voor den Houtgroud Onverwagt, van den Grond Topibo , aan de Para Kreek; aangekomen hebbende J.H. FRANKE.
"EDICTALE CITATIE.". "Surinaamsche courant". Paramaribo, 07-08-1833. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010940889:mpeg21:a0007
EDICTALE CITATIE.
(28283) De Exploicteur bij bet Geregtshof te Suriname, dagvaard bij alle bekends en onbekende Crediteuren van de navolgende Personen , als :...
Van J. H. FRANKE, wegens het provenue van op den 5 Mei 1833, bij Excutie verkochte Grond Topibo; aangekomen hebbende J.H. FRANKE.
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001183401_01/_sur001183401_01_0008.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1834(1833)
Topibo
Akkers: 1800
Product: Hout.
Eigenaren: H. Schouten
Directeur: -
Administrateur: H. Schouten, H. Klint en J. Zaal.
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001183501_01/_sur001183501_01_0010.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1835(1834)
Topibo
Akkers: 1300
Product: Hout.
Eigenaren: Aan plantage Onverwacht (H. Schouten)
Directeur: -
Administrateur: -
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001183601_01/_sur001183601_01_0053.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1836(1835)
Topibo
Akkers: 1800
Product: Hout.
Eigenaren: H. Schouten
Directeur: -
Administrateur: H. Schouten, (onduidelijk of deze erbij horen: H. Klint en J. Zaal.)
( idem 1837(1836) )
http://www.dbnl.org/tekst/_sur001184001_01/_sur001184001_01_0008.php?q=topibo#hl1
Surinaamsche Almanak voor het Jaar 1840(1839)
Topibo
Akkers: 1800
Product: Hout.
Eigenaren: H. Schouten
Directeur: P. vd Meer
Administrateur: H. Schouten
Periode 1850 - 1900
Nationaal Archief, Den Haag, Suriname: Onbeheerde Boedels en Wezen, nummer toegang 1.05.11.13, inventarisnummer 2475
http://proxy.handle.net/10648/1c94174f-f59b-4583-26ea-c01ee9f12d07
2475 Schouten, Elisabeth Christina, 1828 - 1876 (*)
18 juni 1856: De helft van Topibo behorende bij de boedel van Elisabeth Christina Schouten
Boek: Mr. Jan Jacob Mauricius: gouverneur-generaal van Suriname, van 1742 tot 1751
Auteur: Cornelis Ascanius Sypesteyn (Jonkheer van)
Uitgever Gebroeders van Cleef, 1858
Bron: Google Books
p62 ...
Eene tweede beschuldiging was het maken van onderscheid tusschen vrienden en vijanden bij elke begeving van ambten.
Zoo werd Mauricius, zoo als wij hierboven reeds zeiden, ten laste gelegd, dat hij de familie Nepveu buitengewoon had bevoordeeld door Jan Nepveu (1) tot Secretaris, en diens oudere broeder Aubin tot exploiteur te benoemen. Vooral deze Aubin Nepveu (2) had zich de ongenade der cabale op den hals gehaald, en was dikwijls, ten gevolge harer lasterlijke aantijgingen, genoodzaakt tot het voeren van moeijelijke en kostbare processen. Ook werd aan Mauricius verweten, dat hij de voordeeligste ambten der kolonie, die van Vendumeester en van Ontfanger der hoofdgelden, aan zijne beide zonen, Pieter en Amdkeas, had vergeven. Eindelijk nog zou hij den Advocaat Van Altena (3), vollen neef van zijne vrouw, op eene buitengewone wijze in zijne praktijk bevoordeeld hebben.
... 2) Zie Recueil, II, blz. 184 en volg. en het XXXste artikel der verzoekpunten van redres. Aubin Nepveu was eigenaar van de plantages Vrouwenvlijt aan de Orellanakreek en Topibo aan de Para. Hij was gehuwd met Suzanna Kous. [PR: ook geschreven Korrs, Kors, Cors, Coers, Cores]
"Pro Justitia.". "Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad". Paramaribo, 17-11-1864. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011193287:mpeg21:a0015
Pro Justitia
Op den zestienden November des jaars achttien honderd vier en zestig , heb ik David Fernandes, Deurwaarder, bij het Collegie van Kleine Zaken, ter requisitie van den procureur Generaal, gedagvaard:
den onbekenden eigenaar of eigenaren van den grond Topibo, gelegen in het district Boven Para,
Om te verschijnen voor gemeld Collegie op Dingsdag den zeventienden Januarij 1800 vijf en zestig (1865), des voormiddags om negen uren
ten einde aldaar teregt te staan ter zake , dat blijkens een procesverbaal door den districtscommissaris en eenen sergeant bij de gewapende burgermagt opgemaakt den eersten September 1800 vier en zestig ,is bevonden, dat de communicatie te water of langs genoemden grond zeer slecht was, zijnde de zoogenaamde bieriebierie of watergras daarin zoodanig op gegroeid, dat de gang van het vaartuig veelal bemoeijelijkt werd.
Zullende bij niet verschijning der gedaagden ten bepaalden regtsdage en ure tegen dezelve op den voet en wijze als bij art. 4 en 5 der Publicatie van 1850 (G. B. No. 16), is voorgeschreven, worden voortgeprocedeerd.
En heb ik voorts afschriften van deze daging aangeplakt aan het gebouw waarin bovengemeld College zijne teregtzitting houdt en ter drukkerij van de Surinaamsche Courant en Gouvernements Advertentie Blad bezorgd , ten einde in het eerst uitkomend nummer van hetzelve blad geplaatst te worden.
De Deurwaarder voornoemd , D. FERNANDES
Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad
17-11-1864
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011193287%3Ampeg21%3Ap003%3Aa0015
Pro. Justitia.
Op den zestienden November des jaars achttien honderd vier en zestig , heb ik David Fernandes, Deurwaarder, bij het; Collegie van Kleine Zaken, ter requisitie van de procureur Generaal, gedagvaard: den onbekenden eigenaar of eigenaren van den grond Topibo, gelegen in het district Boven Para,
Om te verschijnen voor gemeld Collegie op Dingsdag den zeventienden Januarij 1800 vijf en zestig, des voormiddags om negen ure.
"Advertentie". "Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad". Paramaribo, 04-05-1865. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011193355:mpeg21:a0005
Pro Justitia.
De Exploicteur bij het Geregtshof in de kolonie Suriname, zal op Vrijdag den 5 Mei 1865, des voormiddagsom half negen ure, publiekelijk bij Executie verkoopen : Den grond Topibo, gelegen in het District Boven Para.
Paramaribo, den 1 Mei 1865. J.A.A. Salomons
"Publieke Veilingen.". "Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad". Paramaribo, 06-05-1865. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011193356:mpeg21:a0011
Publieke Veilingen
VRIJDAG, den 5 Mei 1865. Ter kastelenije van het Geregtshof. De grond Topibo, gelegen in het District Boven Para.— f 384— J. J. Heijdoorn.
"Advertentie". "Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad". Paramaribo, 20-06-1865. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011193375:mpeg21:a0004
Opgegeven Transporten.
(9476) Den 17den Junij 1865.
De Exploicteur aan J.J. Heijdorn van den grond Topibo, gelegen in het district Boven Para.
"Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad". Paramaribo, 03-03-1868, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 03-06-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011193798:mpeg21:p002
(2214) De Exploicteur bij het Geregtshof in de kolonie Suriname, zal op Vrijdag den 6n Maart 1868. des voormiddags om half negen ure, pubiekelijk bij executie verkoopen:
Den grond Topibo c.a. gelegen in het district Para, aankomende J.J. Heijdorn
Koloniaal nieuwsblad
Datum, editie: 06-03-1868
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010507362%3Ampeg21%3Ap002%3Aa0011
(2403) De Exploicteur bij het Geregtshof 1 der kolonie Suriname , zal op HEDEN den 6den Maart 1868, des morgens om half negen uur publiekelijk bij executie te verkoopen ; Den Grond Topibo c. a., gelegen in het district Para, aankomende J. J. HEIJDORN. Paramaribo, den 6 Maart 1808. J. A. A. SALOMONS.
Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad
Datum, editie: 07-03-1868
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011193801%3Ampeg21%3Ap004%3Aa0005
Publieke Veilingen.
Ter kastelenije van het Geregtshof. Vrijdag, den 6den Maart 1868.
Den grond Topibo, aangekomen hebbende J. J. Heijdorn. — f 325. — A. C. van Amson.
Surinaamsche courant en Gouvernements advertentie blad
Datum, editie: 21-04-1868
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011193820%3Ampeg21%3Ap001%3Aa0001
Opgegeven Transport. (5796) Den 20n. April 1868. De Exploicteur aan A. C. van Amson, van den grond Topibo c. a. gelegen in het district Para.
Suriname : koloniaal nieuws- en advertentieblad
Datum, editie: 05-06-1874
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010338432%3Ampeg21%3Ap003%3Aa0008
Bij Gouvernements Resolutie dd. 28 en 29 Mei 11. La. A No. 25, 26 en 3 is vergunning verleend: 1o. aan Manuel Crisis, om op den houtgrond Topibo het bedrijf van vettewarier uit te oefenen;
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010510499%3Ampeg21%3Ap002%3Aa0005
[ verhaal waarin wordt verteld over echo (eggo) op Topibo ]
De West-Indiër : dagblad toegewijd aan de belangen van Nederlandsch Guyana 19-03-1876
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010509068:mpeg21:a0003
Ingezonden Stukken
[...]
Behalve de veelbelovende gouddelven bestaat er in Suriname prachtige gelegenheid tot het winnen van IJZER — een metaal-— even belangrijk, zoo niet belangrijker, dan het goud, en waaraan onze bodem ook zeer rijk is. Eene der beste ijzerertsen is bij ons in overvloed voorhanden : bruinijzererts. De Marowijne en Boven Suriname en misschien ook de Para, bezitten groote schatten aan ijzer. Men denke slechts aan de plantage Topibo aan de Parakreek waar een ijzer-heuvel zich tot in de pi. de Vrijheid uitstrekt — dit alles slechts 1 dagreis van Paramaribo; en wie dan wel in de gelegenheid is geweest om dien heuvel zoo van alle kanten te bezien en herhaalde malen er over heen te trekken, staat verbaasd over de ijzerschat die hier begraven ligt. Het winnen van houtskool, benoodigd voor de verwerking van de erts, is bij ons meer dan gemakkelijk, zooals een ieder wel weet; want onze uitgestrekte bosschen bevatten millioenen stères brandhout op stam — 't is maar vóór 't halen en branden: — de betrekkelijke kosten hiervan zijn luttel. De ijzerindustrie zoo ze eenmaal op touw gezet wordt, belooft daar ook ruime belooning voor eeuwen. Wij kunnen niet veel zeggen over den mineralogischen rijkdom van onzen grond. Doch, dit is zeker, ijzer en goud zijn ruim voorhanden, en wij behoeven dus niet te wanhopen; want summa summarum moet de ontginning dezer rijkdommen ten bate komen van alle klassen en van alle andere industrien. Ook de met reden gevierde landbouw, zal alsdan zijn beschavings-tijdjierk, dus den weg ten bloei, intreden; — de galvanische stroom, die ééne schakel van den keten aandoet , deelt zich mede aan alle overige.
[schrijver niet vermeldt]
Suriname : koloniaal nieuws- en advertentieblad
Datum, editie: 13-10-1882
http://kranten.kb.nl/view/text/id/ddd%3A010342942%3Ampeg21%3Ap002%3Aa0003
In den avond van den 9n dezer sloeg een vaartuig komende van plant. Topibo (Para-District) ter hoogte van pl. Livorno, in de Suriname, ten gevolge van onstuimig water en hevigen wind om. In dat vaartuig bevonden zich twee mannen, een vrouw en een zuigeling; eerstgenoemden zwommen naar den wal, terwijl de vrouw en het kind die een wissen dood tegemoet gingen werden gered door Darius Rees en Petrus van Ams, landbouwers van den grond Laarwijk die toevallig naar de stad roeiden.
Bovenstaand verhaal speelt zich af 2 dagen nadat Mathilda Christiana Pinas op Topibo is geboren. Zij was een dochter van Lizette en Petrus, die in juli 1883 is overleden.
> Uitzoeken welke kinderen er nog meer rond die tijd op Topibo zijn geboren.
Periode 1900 - 1950
Nieuwe Surinaamsche courant
19-08-1900
Melaatschen genezing
lemand, hij noemt zich Elias Burgzorg, wonende in Para op Topibo no. 2, bezocht ons gister ons voorgevende de melaatschheid, in haar eerste stadium, te kunnen genezen, ons verzekerende, dat hij menigeen reeds genezen heeft. Van meening, dat een proef met de medicamenten van dezen heer toch geen schade doen kan, zijn wij zoo vrij geweest hem toen te verwijzen naar den Chef van den Militair geneeskundigen dienst mede in kwaliteit als waarnemende Gedeeskundig Inspecteur.
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011213588%3Ampeg21%3Ap002%3Aa0042
Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde van Nederlandsch-Indië, 1903 (1) [volgno 3]. http://resolver.kb.nl/resolve?urn=dts:62503:mpeg21
Van dien tijd dagteekent het dat ze zich in onderaardsche woningen gingen verschuilen; onderscheidene heuvels worden nog heden ten dage door hen als dusdanige schuilplaatsen aangewezen, zooals b.v. Onoribo en Topibo in de Para. Wij zeggen : als schuilplaatsen. Volgens hunne legende toch bestonden die woningen reeds lang te voren en hadden toen een heel andere bestemming. In zeer oude tijden, toen de vaderen hunner vaderen dit land bewoonden, waren de seizoenen niet zooals die thans zijn. Toen placht God, telkens als de droge tijd aanbrak, eene koude over de wereld te zenden, dat ieder ervan bibberde. Het voorgeslacht had deze woningen uitgegraven om zich voor de koude te dekken; wat kwamen ze nu aan het nageslacht als kostbare schuilhoeken te stade!
De Surinamer : nieuws- en advertentieblad 01-12-1907
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011215752:mpeg21:a0019
Ingezonden stukken
In het belang van de kennis der Surinaamsche Indianen, vestigen wij de aandacht van den leider der wetenschappelijke expeditie op het feit dat het misschien nuttig kon zijn opgravingen te laten doen in de onderaardsche holen te Onoribo, Topibo enz. waar zoo luidt eene legende, vroeger de Indiaansche oppergod verblijf hield. [...] [schrijver onbekend]
Boek: Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië .
Auteur: Herman Daniël Benjamins en Joh. F. Snelleman (red.)
Uitgever: Martinus Nijhoff/E.J. Brill, Den Haag/Leiden 1914-1917
Bron: Stichting Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl), Leiden
Pagina 549
Pàra,
een der kleinere rivieren van Suriname, ontspringt op ± 5° 15′ N.B. op het heuvelland van de Miendrinitti, stroomt met talrijke grootere en kleinere windingen in doorgaans noordelijke richting en valt bij de plantage Houttuin in de Suriname-rivier. Links neemt de Para, niet ver van haar oorsprong, de Buffelskreek op, iets noordelijker de Saramaccakreek, vervolgens de Sabakoekreek, de Coropinakreek (die zelf van links de Tawaycoera-kreek opneemt) en de Pararac-kreek; rechts de Carolinaen de Hooikreek. Een omstreeks het midden der 18de eeuw - na eenig gehaspel met de Directeuren der Societeit - gegraven kanaal, de z.g. Para-doorsnede, gedeeltelijk de genormaliseerde vroegere Bannister-kreek, verbindt de Para met de Suriname-rivier, waardoor men, komende van of gaande naar de Boven-Para, de kronkelingen van de Beneden-Paravermijden kan. Een ander gegraven kanaaltje, de Kraskreek, snijdt, zuidelijk van den grond Onoribo, een groote winding van de rivier af. De Para is een smalle, maar in haar midden- en benedenloop zeer diepe rivier, die grootendeels door zandsavannen stroomt, welke gedurende den grooten regentijd voor een groot deel onder water staan, zoodat men dan over de savannen heenvaart. Zuidelijk van de samenvloeiing met de Carolinakreek worden de savannen hooger. Een weinig ten noorden van de samenvloeiing met de Coropina (welk punt de Triangel genoemd wordt) vindt men op den grond Topibo een solitairen, 20 M. hoogen heuvel, den verweerden kop van een eruptief-gesteente, een laatsten uitlooper van het gebergte van het binnenland. Met haar inktzwart water en haar prachtigen plantengrooi (orchideeën in overvloed) is de Para een der schoonste rivieren van de kolonie. De vaart wordt op sommige tijden van het jaar door het z.g. eilandgras (zie aldaar) belemmerd, wanneer het niet bijtijds wordt verwijderd.
Langs de Para en de Coropina liggen tal van ‘gronden’, vroegere houtplantages, die na de opheffing der slavernij, in communaal bezit zijn overgegaan in handen van de vroegere slavenmachten. De bestaansmiddelen zijn voornamelijk het bewerken van vierkant hout, het zagen van planken en de cultuur van aardvruchten. Op de savannen wonen Indianen. Op 3 der gronden aan de Para heeft men gouvernements-scholen, aan de Coropina een kerk met school der Evang. Broedergemeente en een der R.K. Missie.
De rivier is niet naar Parham (Lord Willoughby) genoemd, zooals Van Sypesteyn waarschijnlijk acht, daar de naam, die zeker van Indiaanschen oorsprong is, reeds voorkomt in de lijst van rivieren in de reisbeschrijving van Keymis (1597).
Over de Para schreven o.m. Mr. H.C. Focke, Een togtje naar de landstreek Para (De Fakkel, 1830). Prof. W.F.R. Suringar (T.A.G.) 1885, 2e serie, deel III). Prof. K. Martin, Westindische Skizzen, Leiden 1887, blz. 18-24. G. Verschuur. Voyage aux trois Guyanes et aux Antilles, Paris 1894, blz. 257-266: Dr. A.H. Pareau, Onze West, 's Gravenh. 1898, blz. 104-110. J.F. Pool, Een reisje naar de Boven-Para in Suriname (De Natuur, Aug. en Sept. 1900).
De West : nieuwsblad uit en voor Suriname
Datum, editie: 13-07-1915
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011090505%3Ampeg21%3Ap003%3Aa0043
Verdronken. In de Para nabij grond Topibo II is Donderdagmorgen door Marius Purperhard het lijk opgevischt van een jongeman, Felix Elias Burgzorg genaamd, die eenige uren tevoren per corjaal van huis gegaan was. Men vermoedt, dat hij door een ongeluk verdronken is. De corjaal werd drijvende in de buurt aangetroffen.
De West : nieuwsblad uit en voor Suriname
Datum, editie: 29-12-1916
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011091102%3Ampeg21%3Ap003%3Aa0038
[ Advertentie: Notaris betreft Oprichting SBM. Hierin wordt omschreven het zakelijk recht betreft ontginning op Topibo ]
De West : nieuwsblad uit en voor Suriname, 11-12-1923.
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110634201:mpeg21:a0029
GESLOTEN SCHOLEN. II. (Aangeboden).
Donderdag 1 November 1923 de dag na het verschijnen van het nummer van dit blad, waarin een beroep werd gedaan op het Koloniaal Gouvernement in het belang der kinderen die aangewezen zijn op de gesloten scholen was voor Onoribo en omgeving een dag van historische beteekenis, helaas niet in goeden zin: vanwege hei departement van onderwijs werden de schoolbanken, borden, enz. pfr doktersboot weggehaald, een feit waarvan de bewoners van Onoribo niets opmerkten, Er is alle reden om te vreezen, dat het met deze school, die sedert 1 Juli gesloten is, thans voor goed afgeloopen is. Arme kinderen! Zwaar wordt gij getroffen door de verkeerde opvoeding welke het Gouvernement aan uw ouders gegeven heefi, een opvoeding die hen opkweekte in een staat van onverschilligheid, indolentie en domheid. Gij zult moeten verstoken blijven van het beetje onderwijs in lezen, rekenen en schrijven; dat op uw laterën leeftijd zoo goed kan te pas komen in uw strijd om het bes'aan, deels door de schuld uwer onverschillige oudeis, deels door de schuld van M asr a L a n t i e, welks naam zoo vaak op uw lippen bestorven is. Arme kinderen 1 Wij, die de beteekenis en de waarde van het onderwijs kennen, hopen voor U, dat dezelfde doktersboot binnenkort niet slechts den thans weggehaalden inventaris, maar ook een flinken meester in het nu leegstaande gebouw deponeeren moge. ' De thans opgeheven school, meer dan veertig jaren oud, stond eerst op Overtoom en werd ook bezocht door kinderen van Onoribo, 'j Onverwacht en Topibo. De plantages behoorden in dien ouden tijd nog niet aan de opwonenden, maar aan een in de stad gevesligden G r a n m a s r a. Men had toen ter tijd een goed begaanbaren weg van Onverwacht naar de Para rivier (de Hooiweg) met een zijtak naar Overtoom, en zoo was het voor de kinderen van Onverwacht mogelijk de school langs dezen weg te bezoeken. Die van Onoribo kwamen per eigen gelegenheid, doch werden later voor Gouvernements rekening vervoerd. Later werd de school naar Onoribo verplaatst, onder meester Hofker, en had het vervoer nu in omgekeerde richting plaa's, terwijl Onverwacht eenigen ' lijd daarna een.eigen school kreeg. Behalve Hofker hebben aan het hoofd der school te Qvertoom gestaan de heeren Roos, van 'tKiuys en van de Leuv. Na de overplaatsing der school naar Onoribo, werd zij bezocht door de kinderen van Onoribo,. Overtoom en de drie Topibo's. Voor het vervoer zorgden de eerbiedwaardige, oude hteren Lodewijk Herkul (Overtoom) en Elias Burgzorg (Topibo) die ieder f 12,50 per maand uitbetaald kregen. Toen door verschillende redenen (kweekjes!) slechts drie kinderen van Topibo de school bezochten, werd voor deze plaats het vervoer door het Gouvernement opgeheven en bleef slechts de schoolboot van Overtoom,tot begin dezes jaars in de vaart. Vóór de ophefling werden dagelijks vij tot acht leerlingen vervoerd, waar dit geval vroeger ongeveer twintig was. Welke oorzaken werkten nu samen om de school den nek om te draaien ?
1o. De slechte toepassing van artikel 18 der ondérwijsverordening (leerplicht). Sommige kinderen (vooral van Overtoom) bezochten pas de school ver boven hun zevende jaar. Anderen volgden het onderwijs niet eens vier jaren. Weken lang werd de school soms niet bezocht door inschreven schoolplichtige leerlingen, om de bekende redenen: gebrek aan kleeren, ziekte, enz. waaronder zoowat alles en nog wal gewoonlijk te begrijpen is. Vervolgingen werden nimmer ingesteld, zoodat de menschen zich weinig bekommerden om de voorschriften der wet.
2o Het kweekjes stelsel.
In den tijd toen deze plaatsen moeilijk bereikbaar waren voor stadsmenschen, kwam het zelden of nooit voor, dat kinderen als zoogenaamde kweekjes stadswaarts trokken. De ouders voelden daar niets voor. Sedert de tram Paramaribo dichterbij bracht en vooral in den drogen tijd jaarlijks als het ware een inval van dames, missies en tantes plaats vindt, is dit anders geworden. De onderwijzers aan de scholen in de nabijheid van de spoorbaan weten wel met hoeveel leerlingen zij het schooljaar sluiten, maar niet met hoeveel zij het nieuwe jaar zullen openen. Want tusschen deze twee tijdstippen slaan de pikiennengre-zoeksters haar slag. Vele kinderen, vooral meisjes, verhuizen dan naar de stad, zoogenaamd om tot bolleboozen te worden gemaakt, in alles wat een meisje weten moet (en soms ook in wat een onbedorven meisje niet weten moet). Onoribo en Overtoom bleven hiervan niet verschoond. En de slechte ouders, die zoo weinig besef toonen van hun ouderplichlen, geven maar mede het dierbaarste wat zij hebben, soms tegen den zin van het kind. Ons heugt nog het geval, dat een meisje; van ten hoogste acht jaren, voor een jaar of drie terug zich als blinde passagier op den trein naar Onverwacht bevond en op Lelydorp aan den politie commandant werd overgeleverd door den conducteur. Zij ontvluchtte hare nieuwe julfrouw, wilde terugkeeren naar hare ouders te Overtoom, maar werd als een hondje daags daarna terugbezorgd. Zoo komt het dat ten groot aantal kinderen, die de gesloten school moesten bevolken, thans als kweekjes in de stad zijn om te „leeren". In September van dit jaar stelde de politie commandant, op last van hoogerhand, op Onoribo en Overtoom een onderzoek in naar het aantal schoolplichtige kinderen, waarbij men, wat de benedengrens betreft zich hield aan zeven jaar, maar ten aanzien van de bovengrens tien jaar koos, omdat de kinderen boven elf jaar niet in aanmerking kwamen. Op Woensdag 26 September hield de waarnemend districts commissaris ( het is jammer dat de eigen commissaris uitlandig was ) .zitt'ng op Onoribo over deze aangelegenheid. De ouders van de door den politie commandant gevonden schoolplichtige kinderen van Ovettoom het rapport zegt van vier moesten verklaren, of zij bereid waren hun kinderen zelf ter school ts brengen. Alleen de moeders verschenen. Zij maakten bezwaar. Een vader, die dit werk slechts een dag gedaan had, was er ook niet voojr-te vinden, omdat hij dan niet voldoenden tijd zou overhouden om den kostte verdienen 1 "voor;zijn gezin. Het gevolg van dit alles? De school is verdwenen ten nadeele van negen schoolplichtige kinderen van-Onoribo, plus de niet schoolplichtige die toch mogen worden aangenomen. Was.de kweekjesverordening in werking getreden, dan waren de oudeis van deze kinderen niet de dupe van deze geschiedenis geworden, want het meertndeel van de schoolplichtige kinderen, zit als „kweekjes" in de stad en volgt misschien slechter het onderwijs dan wanneer .zij gebleven waren waar zij waren. Wij zijn geïnteresseerd bij deze aangelegenheiden stelden daarom een onderzoek in naar het aantal schoolgaande kweekjes, afkomstig van Overtoom, de plaats die den doorslag gaf voor sluiting, der school. Op 26 September was de stand als volgt:
C. H. 2 jongens.
H. O. 3 meisjes.
L. C. 1 jongen en 1 m.
A. B. 2 meisjes.
P. B. 1 jongen en 1 m.
W. P. 1 jongen.
L. J. . 1 meisje.
F. K. 2 jongens.
Totaal 15 kinderen.
Men ziet het, haast een schooltje op zichzelve.
Van Onoribo is het aantal kweekjes minder.
3o. Als derde oorzaak noemen wij het in de laatste jaren niet verstrekken van onderwijs in de nuttig? handwerken voor meisjes. In dit vak werd voorheen geen lesgegeven. Een tien jaar geleden echter trad de dochter van het hoofd der school alsonderwijzeres hierin op. Groote blijdschap! Zij trouwde echter en Paramaribo werd spoedig haar vaste woonplaats. Eenigen tijd bleef zij nog als reizend onderwijzeres in functie, maar daarna maakte de vervulling van moederplichten de verdere waarneming onmogelijk. Juist in dezen tijd werd op Onoribo een politie agent gedetacheerd, wiens echtgenoote in het bezit was van de akte voor nuttige en fraaie handwerken. Deze dame trad nu als onderwijzeres op. Maar na korten tijd volgde plotselinge aflossing van haar man en toen was het gedaan met het onderwijs in dit vak. Dat dit ook het zijne heeft bijgedragen om sommige meisjes als kweekje naar de stad te sturen, zal' wel geen betoog behoeven,
4o. De onverschilligheid, de speculatiezucht der ouders en hun niet beselfen van de groote waarde van het onderwijs.
5o. Het laten vastroesten .van den onderwijzer op dezelfde plaats en het nooit verlichten vande taak van sommige onderwijzers,4 door hen hun leven lang als eenige leerkracht in een school te laten, zeer ten nadeele van het ónderwijs. Staat een onderwijzer aran het hoofd van een school, waaraan hij niet de eenige leerkracht is, dan gaat het nog. Maar wanneer zoo'n nian vijftig en zestig jaar, ja soms ouder is en aan het hoofd van een één-mansehool staat, in een achterhoekje, een kwart eeuw of nog langer, daarbij door zijn gering inkomen, vrijwel van lectuur gespeend is geweest, dan kan dit niet in het voordeel zijn van het onderwijs en de leerlingen. Het laatste hoofd dej'school, ontegenzeggelijk . een goed mensch, heeft Onoribo op een paar maanden na juist vijftien jaren onder zulke omstandigheden als standplaats gehad en had het geluk niet, evenals eenige zijner tijdgenoolen, fn de stad te worden' overgeplaatst, wat verlichting van arbeid beteekent.
Ons onderzoek bepaalde zich niet tot de kweekjes, miar liép ook over de op Overtoom aanwezige kinderen die de school mogen bezoeken. Wij vonden 12 kinderen van zes tot veertien jaren De opwonenden konden dus, or.der normale omstandigheden, 27 leerlingen aan die school leveren. Voegt men hierbij die van Onoribo, dan zal men moeten bekennen, dat de school zeker recht van bestaan heefi. Alleen moet het Landsbestuur flink doortasten en in het belang van het opkomend geslacht - dus algemeen belang - de juiste maatregelen treffen. De school op Eendragt (Onvergenoegd), te gelijk met die van Onoribo gesloten, is thans heropend. Moge de heropening van laatstgenoemde spoedig volgen.
Tot slot een vraag : Als straks het schoolbesiuur van een gemeente (de buurt is hier specifiek Herrnhuttersch) er toe overgaat ter plaatse een school op te zetten, zal dan niet dezelfde koloniale kas die kosten moeten dragen ?
De banier van waarheid en recht : Surinaamsch nieuws- en advertentieblad
26-04-1933
Maandag 11, verschenen eenige Amerikanen op Topibo en Overtoom, naar men zegt in verband met de exploitatie van bauxiet, welke delfstof door de Surinaamsche Bauxite Maatschappij op groote schaal zal worden ontgonnen. Dat kan wel, want deze maatschappij is door aankoop, eenige jaren geleden, eigenares geworden van al het bauxiet, dat zich bevindt op Topibo. Overtoom, Osembo, Onoribo en De Vrijheid aan de Para-rivier en op Portorico aan de Suriname.
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A011071002%3Ampeg21%3Ap004%3Aa0037
Algemeen Handelsblad
Datum, editie: 14-04-1937
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010664320%3Ampeg21%3Ap010%3Aa0231
ONZE WEST EXPLORATIE VAN BAUXIET Op Onoribo.
Naar wij in "De West" lezen, is er kans, dat in het Para-district de exploitatie van bauxiet wordt ondernomen door de Surinaamsche Bauxiet Maatschappij, die thans reeds op Moengo op uitgebreide schaal werkt.
Binnenkort zal men beginnen met de exploratie op Onoribo. Boringen en verdere onderzoekingen zullen worden gedaan, die waarschijnlijk wel dit jaar in beslag zullen nemen. Valt het onderzoek gunstig uit, dan zal vermoedelijk de eigenlijke exploitatie in 1938 worden ter hand genomen. De Surinaamsche Bauxiet Maatschappij bezit verscheidene bauxiet-houdende terreinen in Para als Onoribo, Topibo enz. In dit district is ook gevestigd de Kalbfleisch Corporation, die op Ongelijk haar exploitatie had, doch de laatste jaren weinig teekenen van leven heeft gegeven.
Het nieuws : algemeen dagblad
Datum, editie: 27-06-1949
http://kranten.kb.nl/view/text/id/ddd%3A010679821%3Ampeg21%3Ap001%3Aa0012
JAMMERLIJK VERDRONKEN
Zaterdagmiddag omstreeks zes uur verdronk Johan Groenhart ter hoogte van Topibo III in de Pararivier.
Johan was met drie kameraden in een boot op weg naar een Kawinafeest. Ter hoogte van Topibo III kreeg de boot een lek. In de consternatie die daarop volgde, wilden de opvarenden van plaats verwisselen waarop de boot omsloeg en allen te water geraakten.
Zwemmend trachtte elk de oever te bereiken. Slechts drie haalden het. Johan verdween in de diepte. Gisterenmorgen werd het lijk in de Pararivier opgevist.
Bron: Google Books
De Maandelykse Nederlandische Mercurius, Volumes 48-51 (1780)
p.170
En deeze volgende Obligatien op Maandag den 1 May 1780 gev.
Obligatie (Een) op de Plantagien Vrouwen Vlijd, de Hulp en Montauba, 't Huys aan 't Fort, en de Plantagie Topibo , geleegen in de Colonie van Surinamen, geneg. door de Heer C. N. Bègel , in blanco dato 1 July 1776. No. 115. f 1000. 85 in slag 5 pt. D. Stephan Junior. [Daniel Stephan]
--- in blanco No. 116. f 1000. 90 in slag 1 pt. Deselve.
[...] Obligatie (Een) ten lasten de Heer H de Sobre te Surinamen, ten Compt. de Heeren J. en Th. van Marcelis, in blanco dato 1 Sept. 1773. No. 183, f 1000. 70 pt. J. Beth
--- in blanco No. 184. f 1000. 70¾ pt. C. Dom. [...]
De Maandelykse Nederlandische Mercurius, Volumes 44-47 (1778)
De volgende Makelaars hebben de onderstaande Obligatien op Maandag den 29 November 1779. geveyld.
p.226
Obligatie (Een) ten lasten de Plantagien Vrouwen Vlijd, de Hulp en Montauba, en een Huis en Erve aan Paramaribo, en de Plantagie Tobibo [Topibo] , geneg. door de Heer C. N. Bègel , in dato 1 July 1776. in blanco à pt. No. 29. 1 1000 90 1/4 in slag 2 pt. D. Stephan Junior. [Daniel Stephan]
--- Een dito No. 30. f 1000. 92 1/4 in slag 2 pt. Deselve.
Obligatie (Een) ten lasten als boven, in blanco No. 98. f 1000. 50 1/4 in slag 2 pt. J. van den Bank.
--- Een dito No. 145. f 1000. 52 1/4 pt. Deselve.